Hipi Zhdripi i Matematikës/1242

formulë, e cila përmban të dhënat lidhur me veprimet dhe radhën e veprimeve që duhet të kryhen mbi konstantet dhe vlerën e argumentit $x$ në mënyrë që të përftohet vlera përkatëse e funksionit $y$.

Stampa:Dygishta Kur në pjesë të ndryshme $X_1$ dhe $X_2$ të domenit $X$ të një funksioni $f$ varësia funksionale e ndryshoreve $x$ dhe $y$ jepet me ligje të ndryshme $f_1$ dhe $f_2$, funksioni i tillë simbolikisht shënohet me

$y=\{\begin{array}{cc}{f}_1(x),& \mathrm{\forall }x\in X_1,\\ f_2(x),& \mathrm{\forall }x\in X2\end{array}\mathrm{k}\mathrm{u}{X}_1\cup X_2=X$. (17)

Stampa:Dygishta Për shembull, një funksion i tillë është

$y=\{\begin{array}{cc}-\frac{1}{x},& \mathrm{\forall }x<-1\\ x^2,& \mathrm{\forall }x[-1,1]\\ \frac{1}{x},& \mathrm{\forall }x>1\end{array}$.

Stampa:Dygishta Në funksionet (16) dhe (17) ndryshorja e varur $y$ shprehet në mënyrë eksplicite nëpërmjet të ndryshores së pavarur $x$, prandaj ato paraqesin formën eksplicite (ose formën e shtjelluar) të funksionit, për dallim nga trajta

$F(x,y)=0$ (18)

që quhet forma implicite (ose forma e pashtjelluar) e funksionit.

Stampa:Dygishta Ndërkaq, kur variablat $x$, $y$ varen prej ndonjë parametri $t$ dhe shprehen me formula

$x=x(t),y=y(t),\mathrm{k}\mathrm{u}{t}_0<t<t_1$ (19)

thuhet se funksioni është dhënë në formën parametrike.

Stampa:Dygishta Varësia funksionale ndërmjet ndryshoreve $x$, $y$ mund të jepet edhe grafikisht (gjeometrikisht). Kjo mënyrë veçmas është e përshtatshme kur ose është e panjohur forma analitike e funksionit ose ajo formë është e ndërlikuar. Përveç kësaj, në shqyrtime të ndryshme, në studimin e shumë proceseve dhe fenomeneve natyrore dhe shoqërore shfrytëzohen aparate të posaçme (siç janë termografi, barografi, kardiografi etj.) të cilat nuk shprehen me formula, por rëndom ofrojnë diagrame përkatëse ku shihen vetitë karakteristike të funksioneve korresponduese. Funksione të këtilla quhen funksione empirike. Kështu, b.f., temperatura ($T$) e një vendi është një funksion empirik, meqë ajo (temperaturë) sipas kohës ($t$) ndryshohet, por me kurrfarë shprehjesh analitike nuk mund të japim varësinë ndërmjet $T$ dhe $t$. Madje, rëndom edhe funksionet analitike paraqiten grafikisht, ku më qartas shihen vetitë karakteristike të tyre. Në interretimin gjeometrik të funksionit zakonisht shfrytëzohet sistemi kordinativ kartezian.

Stampa:DygishtaP ë r k u f i z i m i  2.1.1. - Grafiku (diagrami) i funksionit $y=f(x)$ quhet bashkësia e pikave në planin e sistemit koordinativ, koordinatat e të cilare e kënaqin relacionin $y=f(x)$.[1]

Stampa:Dygishta Rëndom grafiku i funksionit $y=f(x)$ është ndonjt. lakore $l$ që përbëhet prej një ose disa ose pafund shumë pjesësh. Grafiku i funksionit (univok)

Stampa:Hipi Zhdripi i Matematikës fundfleta